Zowel in onze vertalingen als op deze website hebben we gekozen voor de schrijfwijze Pali-Canon: ‘Pali’ en ‘Canon’ met hoofdletters, verbonden met een streepje. Die schrijfwijze is niet vanzelfsprekend. Daarom leggen we graag uit waarom die keuze is gemaakt.
Van Dale (het groot woordenboek der Nederlandse taal) zegt:
ca·non (de; m; meervoud: canons)
1 het geheel van de door de kerk erkende Bijbelboeken
2 hetgeen in brede kring wordt erkend
3 jaarlijks op te brengen bedrag, m.n. bij erfpacht
4 (muziek) zangstuk waarbij elke partij op een ander ogenblik inzet
5 het geheel van de zaken, werken, personen enz. die in een vakgebied algemeen als belangrijk worden erkend, zodat iedereen ze eigenlijk zou moeten kennen: de historische canon: de belangrijkste gebeurtenissen en personen uit de geschiedenis
In het geval van de vertalingen door de Vrienden van het Boeddhisme gaat het om betekenis 5. Sinds de lancering van de ‘Canon van Nederland’ als onderwijshulp bij geschiedenislessen, is het woord ‘canon’ erg populair geworden. Een willekeurige selectie van internetvondsten geeft: de Canon van Oldenzaal, de Canon van de bloembollen, de Canon van de Gerontologie, de Canon van de Koninklijke Marine. Canon wordt hier steeds met een hoofdletter geschreven.
Daar tegenover staat dan: de canon van de Bijbel, waarmee de door de kerk erkende Bijbelboeken worden aangeduid: hier wordt canon geschreven met een kleine letter.
Vanaf de start van het vertaalproject van de boeddhistische geschriften hebben de vertalers Jan de Breet en Rob Janssen gekozen voor de schrijfwijze Pali-Canon. Jan de Breet geeft aan, dat zij ‘Pali-Canon’ in zijn geheel als een eigennaam beschouwden, en eigennamen die uit twee delen bestaan met een streepje ertussen mogen met twee hoofdletters worden geschreven. Volgens het Groene boekje schrijft men bijvoorbeeld: ‘Staten-Generaal’.
Nu is de Nederlandse taal voortdurend aan verandering onderhevig. De eerste naam van de stichting Vrienden van het Boeddhisme was na de oprichting in 1967: Stichting Nederlands Buddhistisch Centrum. Buddhistisch, met een u dus. Deze naam is aangepast, en daarom onderzochten wij of dat ook zou moeten voor de schrijfwijze Pali-Canon.
Volgens de basisregels van de Nederlandse taal zou de eerste keuze zijn: een samenstelling van de taal ‘Pali’ en het zelfstandig naamwoord ‘canon’ wordt ‘Palicanon’ of ‘Pali-canon’, met een streepje voor de leesbaarheid.
Eerbiedshoofdletter
‘Bijbel wordt met een hoofdletter geschreven als de naam van het heilige boek is bedoeld dat de basis vormt van het christelijk geloof. Het is met een kleine letter als er een tastbaar exemplaar wordt bedoeld. Voor Koran/koran, het islamitische equivalent, geldt hetzelfde.’ (https://onzetaal.nl/taaladvies/bijbel-bijbel)
De term Pali-Canon wordt door ons gebruikt als de naam van geschriften die de basis vormen van het boeddhisme, ofwel ‘de canon van boeddhistische geschriften in het Pali’. Dat is echter nogal omslachtig. Daarnaast is het dan erg onduidelijk wat het belang van deze geschriften is. Voor alle zekerheid legden wij de vraag ook nog voor aan ‘Taaladvies’ (een samenwerkingsverband tussen de Nederlandse Taalunie, de Taaltelefoon en het Genootschap Onze Taal)
Citaat uit de reactie van Taaladvies: ‘U kunt naar eigen inzicht een extra hoofdletter uit respect gebruiken en ‘Pali-Canon’ schrijven. De regel biedt die ruimte: “Om bijzonder respect uit te drukken, kan een hoofdletter worden gebruikt.” (zie https://woordenlijst.org/leidraad/16/7)’
De eindconclusie is dus: Pali-canon is puur taalkundig de eerste keuze. Maar om het belang van de geschriften duidelijk te maken is Pali-Canon beter, en ook taalkundig correct.
Waarmee de keuze van de vertalers van het eerste uur, Jan de Breet en Rob Janssen, nog altijd de beste schrijfwijze blijft.